April-meistakingen 1943 heeft eigen hoek in Memory Vrijheidsmuseum

NIJVERDAL - Het Memory Vrijheidsmuseum heeft dinsdag een nieuw onderdeel in haar vaste collectie geopend: ‘De april-meistaking van 1943. Deze staking begon op 29 april 1943 bij de Stork machinefabriek in Hengelo. Mede dankzij telefoniste Femy Efftink breidde de staking zich uit verder over heel Nederland en worden deze stakingen het grootste volksverzet van de Tweede Wereldoorlog.

Femy Efftink werkte als telefoniste bij Stork en zonder dat iemand het wist ook bij het verzet. Ze belde zelf andere bedrijven in Twente om deel te nemen aan de staking. Uiteindelijk hebben zo’n 500.000 mannen en vrouwen meegedaan. Bij Philips in Eindhoven leggen ze het werk neer en ook mijnwerkers in Limburg staken. “Niet alleen fabrieken sloten de deuren, ook winkels. En boeren gooiden hun melk liever in de sloot”, vertelt voorzitter van het Memory museum Henk Morsink. “Het was een explosie van solidariteit. De mensen kwamen op voor elkaar. Onderlinge verschillen vielen weg. Ze wilden vrijheid. Met deze stakingen wilden ze de bezetter duidelijk maken dat de oorlog moest stoppen. Inspirerend tot de dag van vandaag. Een blijvend en belangrijk hoofdstuk van onze provincie en ons land.”

Femy’s telefoon

In een hoek op de bovenverdieping is een klein stuk van Femy’s kantoor nagebouwd. Op een wand de afbeelding van de Stork machinefabriek, op een andere wand een infographic over het ontstaan van de april-meistaking en in welke mate er gestaakt wordt in het land. Een bureau met daarop een heuse ‘koordenpost’ (telefoon), bijna gelijk aan het model, zoals Femy dit gebruikt moet hebben om het stakingsnieuws door te geven. Voor onbepaalde tijd uitgeleend door het Houweling Telecommuseum. En niet te vergeten een vrouwelijke pop. “Dat was een kleine zoektocht”, zegt vrijwilliger Bert Mulder. “We hadden wel een pop, maar geen damespop. In Breukelen hebben we ‘haar’ gevonden.”

Door in de expositie op korte termijn ook nog beeld en geluid toe te voegen, wordt de staking voor de bezoekers nog tastbaarder. De vraag die het Memory Vrijheidsmuseum haar bezoekers stelt, wordt op deze manier extra tastbaar: Wat is jouw invloed op de vrijheid van een ander? Morsink: “Deze vraag, die op een rode muur staat, komt heel dichtbij. Het is niet van opa en oma’s tijd, maar van hier en nu. We kunnen echter de vraag niet beantwoorden, want niemand kent die omstandigheden.”

Impact

De expositie werd geopend door Andries Heidema, de commissaris van de Koning in de provincie Overijssel. “Bij de NPO heeft u misschien de eerste aflevering van ‘Van staken op leven en dood’ gezien. Dat verhaal is niet abstract, maar van mensen van vlees en bloed, van onrecht, waarbij de boodschap is: iedereen kan zo’n Femy zijn. Het is ons verhaal, van onze voorouders, en het heeft een enorme impact gehad. Ik hoop dat deze expositie nog meer mensen, jongeren, weet te raken.”