Magnum Mysterium II

Zo rond Pinksteren denk ik nog vaak aan die ene uitvaartdienst die ik meemaakte bij een Pinkstergemeente. Bijbelzinnen als ‘uitstorting door de Heilige Geest’, of ‘spreken met vurige tongen in vreemde talen’, kwamen me ‘van huis uit’ niet onbekend voor, maar wat die vurige tongen en Heilige Geest werkelijk voorstelden, bleef giswerk. Gelukkig, in die uitvaartdienst werd het onbekende iets bekender want men praktiseerde daar wat geschreven staat in Handelingen: ‘ze kregen kracht om te getuigen’. Dat ging zo: de voorganger zei, ‘broeder Ben was een gelovig hardwerkende man’, waarna de kerkgemeente dat luidkeels beaamde met: ‘ ja dat was hij, halleluja, amen’. De overledene werd alom geprezen en steeds eindigde dat met een gezamenlijk halleluja, amen of applaus. Er heerste een oprecht blije sfeer, men verkeerde in een voortdurende staat van vervoering. Die euforie vanuit geloofszekerheid was aanstekelijk, bijna benijdenswaardig. Zelfs nu, decennia later, staat deze bijzondere uitvaartdienst me nog kraakhelder voor de ‘Eigen Geest’ om maar in gepaste termen te spreken. 

Zelf beleefde ik ook eens zo’n ervaring van vervoering rond vreemde talen en vurige tongen, maar die wees een heel andere kant op. Vakantiereis, Namibië: we zaten rond een kampvuur bijna gehypnotiseerd te luisteren, naar de ‘click language’ van inheemse natuurgidsen. Die communiceerden onderling niet met woorden maar met ondefinieerbare, welhaast dierlijke, tongklikklanken. Die ‘primitieve’ klanken, -dat kampvuur én de magische sterrenhemel van Namibië te samen, creëerden een soort van spirituele seance. Intuïtief begreep ik de bron van m’n eigen spreken: levenslucht in stukjes gehakt door kunstmatige letterklanken. Het hele evolutionaire proces kwam in een split second voorbij: eencelligen,- amfibieën, -reptielen, -zoogdieren, -primaten, -mensapen, -homo erectus, tot aan nu, homo sapiens. Zeker weten, doorontwikkelde apen rond een kampvuur- communicerend in oerklanken-, dát waren we! Duizend kwartjes vielen, die evolutietheorie dát was het ware verhaal! Of toch niet? 

Daarom naar de christenfilosoof Kierkegaard (Kerkhof). Volgens hem komt een mens in drie fasen tot Waar geloof. Eerst hechten we ons aan aardse materiële zaken, vervolgens komt de fase van reflectie: waar ben ik mee bezig, -hoe kom ik tot geestelijke verdieping? In de derde fase worden keuzes gemaakt en verlaten sommigen het rationele denken, accepteren het absurde en maken een gewaagde ‘sprong in het geloof’. Dat strookt met wat kerkvader Tertullianes al zei: ‘credo quia absurdum’, ik geloof omdat het absurd is. 

Bang als ik ben om in een beknellende geloofszekerheid te belanden, spring ik voorlopig niet. Een geloofszekerheid die me de vrijheid ontneemt om al zoekend, verder rond te dwalen langs religies en levensbeschouwingen. Eerst wil ik meer leren over dat Magnum Mysterium, over die verscholen Grote Stuurman van het universum!