Intuïtie: vertrouw er op!

Onlangs pakten we de draad weer op met onze maandelijkse bijeenkomsten. We, is een klein gezelschap leeftijdsgenoten dat met elkaar van gedachten wisselt over allerlei thema’s. De werkwijze lijkt op die van het HUMAN filosofisch kwintet, waar, - zoals Clary Polak het zo mooi zegt: ‘luisteren even belangrijk is als spreken, doorgronden het motto is en niet het twistgesprek’. Het thema was intuïtie, inclusief de tegenstelling tussen analytisch denken en reageren vanuit de ‘onderbuik’. 

Hier een impressie van onze gedachtenwisseling.

Wat bedoelen we eigenlijk met Intuïtie ? Een vermoeden? Nee, want dat kan lang aanhouden, terwijl intuïtie gaat over de onmiddellijke ingeving. Je zou het kunnen zien, als een plotseling opkomende bruikbare stolling van opgedane kennis en ervaring. Intuïtie, ook wel omschreven als: “ de directe perceptie van waarheid, onafhankelijk van enig redeneerproces’. Anders gezegd, een: ‘onbevangen ogenblikkelijk weten’, soms ook wel ‘weten met het hart’ genoemd. Door de opkomst van exacte wetenschappen zijn we het gebruik van intuïtie kwijt geraakt, in wetenschappelijke kringen word je er ook bepaald niet populair mee. Evenwel kennen artsen bijvoorbeeld , het ‘niet pluis gevoel’. Dat betekent dat ze, -ondanks geruststellende laboratorium uitslagen, verder zoeken. Is intuitie wat anders dan gevoel? Of is het gewoon een semantische kwestie over woorden, woorden waaraan we individueel betekenis geven en waardoor een ieder zo z’n eigen werkelijkheid beleeft? 

De allergrootste denker die Nederland ooit kende, Spinoza, zag intuïtie als de hoogste vorm van kennisverkrijging. Spinoza stelde God gelijk aan de Natuur, én: dat wij mensen slechts één van de vele, tijdelijke, verschijningsvormen zijn van God-Natuur. 

Dat Spinoza gedachtengoed wil me, maar niet meer loslaten. Onderstaande ervaring is daar mede de oorzaak van. Met enkele vrijwilligers van de sterrenwacht zag ik het Noorderlicht. Midden in het prachtig Noorse landschap was het plotseling daar. Aan de bevroren grond genageld stonden we te kijken naar dit magistraal, ontzagwekkend kosmisch fenomeen. Een nederig stil makende, mystieke ervaring die ik het beste kan omschrijven door de filosoof Fichte te citeren: ‘als werd ik geslagen door een bliksemstraal der evidentie’. Er kwam geen verstand aan te pas, intuïtie maakte mij toen instant duidelijk dat inderdaad God-Natuur oorzaak en meester is over het absolute alles: het Heelal. Er is geen scheiding tussen mens en kosmos, wij zijn – zoals alle dieren en planten- er een organische variant van, onbeduidende tijdelijke wezentjes op een onbeduidend tijdelijk planeetje. 

We kwamen er niet uit die middag; dat was goed. Wel vond verdieping plaats over intuïtie als begrip, en we concludeerden dat vertrouwen op je intuïtie een goede zaak is! Fichte citeren is mooi, toch ook maar even m’n vader aanhalen, want die zei gewoon -als iets niet deugde, ‘dat voel ik aan m’n water’.