Bas Ravenshorst interviewt ooggetuigen Tweede Wereldoorlog

NIJVERDAL – Canadezen hebben op 9 april 1945 Nijverdal bevrijd. Vlak voor de bevrijding, op 22 maart 1945, beleefde Nijverdal de zwartste dag uit haar geschiedenis. Bij een bombardement vielen tientallen doden. Het aantal mensen dat de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt wordt elk jaar kleiner. Reden voor Nijverdaller Bas Ravenshorst om voor Stichting Behoud Oorlogsherinneringen op zoek te gaan naar ooggetuigen en hen te interviewen over hun persoonlijke belevenissen.

Verhalen over de Tweede Wereldoorlog kunnen al lang op Bas’ interesse rekenen. Zijn opa vertelde er geregeld over. Onder meer over de laatste dagen van de oorlog, toen de Canadezen Nijverdal kwamen binnenrollen. “Aan de Bonteweg waren Duitsers gelegerd. Mijn opa en zijn broer hadden begrepen dat de Duitsers op de vlucht waren. Zij waren in het bos op zoek naar eten en sigaretten en hoorden daar Duitsers praten. Ze zijn toen naar de Canadezen gegaan om ze te waarschuwen. Die Canadezen hebben toen het bos omsingeld.” Vele jaren later vond Bas met zijn metaaldetector op die plek in het bos kogelhulzen en werd zijn interesse naar dit stukje historie nog meer gevoed.

Persoonlijke herinneringen

Als vrijwilliger was Bas al betrokken bij het Nijverdalse oorlogsmuseum. “Ik heb geholpen om de diorama’s aan te kleden, de bunker met de hand te stukadoren en heb al het sneeuw in het Ardennenoffensief aangebracht.” Daarna is hij nog lang als gids actief geweest, om de gebeurtenissen te vertellen en toe te lichten aan scholieren en groepjes mensen. “Er zijn nog zoveel verhalen onbekend”, weet hij.

En dat is precies waarom Ravenshorst zich heeft aangesloten bij de Stichting Behoud Oorlogsherinneringen. Een vrijwilligersorganisatie die zich inzet persoonlijke herinneringen uit de Tweede Wereldoorlog vast te leggen en deze met een groter publiek te delen. “De Tweede Wereldoorlog is vandaag de dag een onderwerp dat erg leeft. In de jaren 40/45 is de Tweede Wereldoorlog aan geen enkele voordeur voorbij gegaan. Er zijn tal van persoonlijke herinneringen en voorwerpen die het meer dan waard zijn om opgetekend te worden voor de volgende generatie. Er zijn nog zoveel lokale dingen die mensen niet weten. Die herinneringen mogen niet verloren gaan. Er zijn nog zoveel mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. Die verhalen bundelen we, in de hoop dat het niet weer gebeurt. Helaas laat de toestand in de Oekraïne wat anders zien.”

Het gaat de stichting om de persoonlijke verhalen, de herinneringen en gebeurtenissen die niet bij het grote publiek bekend zijn. “Ik vind dat de herinneringen niet verloren mogen gaan. De oorlog was nog kort geleden. Wij leven in vrijheid, mensen hebben dat lange tijd niet kunnen doen. De vrijheid waar we nu in leven heeft veel gekost. Denk maar aan het bombardement op 22 maart. Mijn oma kon het in geuren en kleuren vertellen.”

Vertrouwde omgeving

Bas komt bij de mensen thuis, zodat ze in hun eigen omgeving hun verhaal kunnen vertellen. “We noteren de herinnering van die mensen. Hoe klein die ook is. Over een paar jaar is er niemand meer die het uit eerste hand kan vertellen. Door het delen van die verhalen is er vaak herkenning bij anderen.”

Zo heeft Imgard de Haan haar verhaal aan Bas toevertrouwd. Haar vader had in Westerbork gezeten. Haar verhaal werd gedeeld op oorlogsherinneringen.nl. Bas: “Een vrouw, een oud-klasgenoot van Imgard, had het verhaal gelezen. En na al die jaren zijn Imgard en zij weer met elkaar in contact gebracht.”

Een bezoek van een van de vrijwilligers van de stichting kan dus veel losmaken. “De vrouw van Anton Uiterweerd zag alles weer voor zich, toen ze haar verhaal vertelde. Als klein kind woonde ze vlak naast de politiekazerne in Enschede. Gevangen van de Grebbenberglinie werden daar ondergebracht. Een Nederlandse soldaat probeerde te ontsnappen en sprong over de muur. Een Duitse soldaat gooide de deur open en haalde een keer de trekker over. De vrouw zag dat weer helemaal voor zich.”

Voorwerpen

Naast de verhalen is de stichting ook op zoek naar voorwerpen uit de oorlogstijd. Die dragen volgens Ravenshorst vaak een bijzonder verhaal met zich mee. “Bonkaarten, persoonsbewijzen, foto’s, hulzen en helmen. De wil stichting voorkomen dat er spullen verdwijnen. Als het eenmaal is weggegooid is het ook echt weg. En ze ondersteunen de vele verhalen.” Voor deze voorwerpen is de stichting in Harderwijk bezig om de oude watertoren in te richten als expositieruimte.

Bent of kent u iemand met persoonlijke herinneringen aan de bevrijding of jaren van bezetting in Twente? Zijn er voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog waar u een goed thuis voor zoekt? Neem dan contact op via: info@oorlogsherinneringen.nl of bel naar 06-32452998.