Hoe staat het de bos- en kerkuilen in de gemeente?

NIJVERDAL – Bos- en kerkuilen zijn de specialiteit een kleine groep enthousiaste IVN-vrijwilligers. Allemaal oud-docenten; Frits Bosman, Uwe Widow, Douwe Slot en Willem Kulsdom. De laatste is hun spreekbuis. “Ik ben er nu 14 jaar bij betrokken. Mijn buurman wijlen Fred Roelofs heeft me enthousiast gemaakt”, zegt Kulsdom.

Bosuil

De bosuil is een stevige, mideelgrote, grijsbruine uil. Het is een nachtdier. Hij (of zij) heeft muizen als hoofdbestanddeel op het menu. Veel muizen betekent zowel voor de bos- als kerkuil veel eten. De braakballen met onverteerbare botjes en huid gooit hij uit de nestkast. Het leefgebied van de bosuil is de rand van het bos en het open gebied. Kulsdom vertelt over een bosuil aan de Slotmansweg. Voor de bosuil hangen in het gebied van Marle tot Holten 61 kasten. De nestkasten zijn 50x40x40 centimeter groot. Ze hangen zo’n twee kilometer uit elkaar. “Elke uil heeft een eigen territorium.”Ze zijn gemaakt van bruin betonmultiplex met een mastieken dak. Om het aanvlieggat komt een metalen kap om roofdieren, steen- en boommarters, zo min mogelijk kans te geven de kast binnen te komen. “Er waren er dit jaar zestien bezet.”In maart gaan de vrijwilligers alle kasten langs. Ze tikken dan tegen de zijkant van de kast. Als de kast bezet is en de uil wegvliegt, kijken de mannen naar de eieren en gaan ze vier weken later terug. De bosuil broedt vier weken. De tweede keer gaat er ook een gecertificeerde ringer mee. De jonge bosuilen hebben in verhoudig grote,sterke poten. Als ze groot genoeg zijn, laten de jongen zich vallen en kruipen tegen de stam weer omhoog. “Met de bosuil gaat het de laatste jaren slecht. We vonden zes legsels, waarvan er drie later weg waren. Tien jaar terug waren er nog 36, in 2023 zijn er twee jonge bosuilen geringd en vier uitgevlogen. In Haarle zat een bosuil 16 jaar in dezelfde kast. In Holten vonden we een jong naast een dode uil. Dat is naar de vogelopvang in Barchem gebracht en later in dezelfde biotoop uitgezet. Zo iets geeft ons voldoening. ” 

Kerkuil

De kerkuil heeft een geelachtig verenkleed. “Met de kerkuil gaat het redelijk goed. Ten zuiden van N35 hangen vijftien kasten die door onze groep gemonitoord worden. Ze huizen niet in het bos maar in (boeren)schuren bij particulieren en in galmgaten van kerktorens, waaraan ze hun naam te danken hebben. Particulieren vinden het altijd heel mooi als er een kerkuil in hun schuur zit en werken graag mee. Er zijn in dit jaar zestien jongen geringd. De kerkuil legt zowel vroeg als laat eieren en heeft vaak meerdere legsels. De kasten voor de kerkuil hangen binnen, hij heeft in tegenstelling tot de bosuil geen vetlaag. De kerkuil heeft een kast met twee compartimenten. In een compartiment is het een complete rotzooi. Het zijn echte smeerzakken! Als er boeren stoppen, mogen hun schuren als er kerkuilen in zitten niet worden afgebroken.”

Webcam

In de nestkast van een bosuil kon via de webcam de inhoud bekeken worden: een koolmees, een hlve rat, croissants, een halve karper. Vooral de bosuil heeft kennelijk last van landbouwgif en ook de grote oehoe jaagt ‘s nachts op de bosuil.